پاپ ، دربار و سرمایه دار : تثلیث مقدّس
« کلیسا علاوه بر خشونت و جهل ، دچار فساد مالی و اخلاقی وسیعی نیز شد و بدون انضباط اخلاقی بر مردم حکم می راند . هر اسقفی به نحو دلخواه عمل می کرد . صومعه ها و دیرها رو به انحطاط گذاشته بودند .
اکثر کشیشان با زنان متعدد ، رابطه داشتند و به تدریج قبح مفاسد اخلاقی در کلیسا از بین رفت . رسم بر این شده بود که کشیش ، مقام روحانی خود را پس از مرگ به فرزندانش واگذارد و امتیازات مالی به وراثت می رسید . اشراف بزرگ ، اسقف ها را طبق میل خود منصوب می کردند و اعیان کوچکتر کشیشان را عزل و نصب می نمودند . پاپ های قرن دهم همه ساخته دست اشراف و سرمایه داران فاسد رومی بودند . ماروزیا ، دختر یکی از سناتورهای روم هم خوابه یکی از پاپ ها شد و حاصل این معاشقه پسری بود که آن پسر هم به نوبه خود پاپ شد ، اما مادرش که از مردی دیگر نیز پسری آورده بود پسر اول خود را محبوس ساخت تا دومی بتواند به مقام پاپی برسد . » (75)
« این آموزه (فساد) در طی قرون وسطی مفاسد دردناکی را برای کلیسای کاتولیک به بار آورد و باعث شد نظامی بسیار مرموز و بدنام از سازمان کلیسایی بوجود آید . در این نظام ، به تدریج جمع آوری مال به هر طریق ممکن و ثروت اندوزی از راه های حرام ، معمول گشت . با یک سند مجعول عطیه ی قسطنطین ، زمین های بخش عمده ای از اروپا به ملکیت کلیسا درآمد . همچنین کلیسا به طرق مختلف از مردم پول می گرفت . این امر باعث شد که مناصب سرقفلی داشته باشند ، بدان معنا که هر کس به مقامی منصوب می شود ، باید مبلغی را به مقام منصوب کننده پرداخت نماید . مسئله مجازات دنیوی گناه که به دنبال توبه و اعتراف اجرا می شد ، به تدریج به نوعی ثروت اندوزی با عنوان « مغفرت فروشی » مبدل گشت ، گناهکاران برای رهایی از مجازات برزخی مبلغی را به کلیسا می پرداختند تا همه یا بخشی از مجازات آنان بخشوده شود . از دیگر سو ، وفور ثروت در کلیسا باعث رواج انواع فسادها از جمله فساد جنسی ، در کلیسا و در میان کشیشان شده بود ، به گونه ای که آمار فساد در کلیسائیان بیش از دیگر بخش های جامعه بود و حتی پاپ ها نیز از این فسادها مبرا نبودند . افزون بر این دست اندرکاران کلیسا خود را برتر و بالاتر از سایر مردم ، می شمردند . این امر باعث تحقیر مردم شده بود ، مردمی که حتی برای ارتباط با خدا نیز به کلیسا و کشیش نیاز داشتند . همه آنچه گفته شد ، سبب شده بود که در اواخر قرون وسطی پاپ و کشیش های مسیحیت نزد مردم منفور باشند و این باور عمومی پدید آید که کلیسا باید اصلاح شود . »