طبق گفته جان ناس: پولس را غالباً دومین مؤسس مسیحیت لقب داده اند. مسلماً او در این راه بسیار کوشید و جاده مسیحیت را منحرف و طرف داران اصول و شرایع موسوی را مغلوب
ساخت. لکن اهمیت او بیشتر از این جهت است که وی اصول لاهوت و مبادی الوهی خاصی پدید آورد که باعث شد دین انحرافی او با نام مسیحیت، ترویج شود. از این جهت پولس یهودی
در تحوّل غرب، نقش زیادی داشته است. او به صراحت اعلام کرد که دیگر عمل ختنه وجوب ندارد. همچنین رعایت حلال و حرام در طعام و شراب ضروری نیست و افراد بشر را نباید به
نجس و طاهر تقسیم کرد.1 او به این صورت، دین را ترویج می کرد در حالی که چنین دینی ساخته او بود و با تعالیم مسیح مقدس بسیار فاصله داشت. آیا خود مسیح نمی توانست برای جذب دیگران چنین
کند؟ پاسخ مثبت است ولی هدف، جذب کاذب نیست، هدف عمل به خواسته های خدا است
با توجه به این دو مقدمه و نقشی که پولس یهودی در شکلگیری عقاید تازه و نو و البته تحریف مسیحیت داشته، کاملاً روشن می شود که چرا مسیحیان آن قدر تحت تأثیر او قرار گرفته
اند و تعالیمش را لازم الاجرا می دانند. البته پولس یهودی تا یک قرن پس از مرگش تقریباً فراموش شد اما وقتی نخستین نسلهای مسیحی از میان رفتند، روایات شفاهی حواریون آغاز به
محو شدن کردند . سپس صدها گونه رفض و بدعت، روح مسیحیت را بر هم زد. اینجا بود که رساله های پولس یهودی، چهارچوبی فراهم آورد تا نظامی با ثبات شکل گیرد و جماعات پراکنده
را به صورت یک کلیسایی مقتدر گرد هم جمع کند. 2
.......................................
1 جان بی ناس، تاریخ جامع ادیان، مترجم حکمت، علی اصغر، انتشارات علمی و فرهنگی، پانزدهم، 1384ش، ص 614.
2 ادیب آل علی، سید محمد، مسیحیت، ص 89.